ریتا نیک فرجام عضو هیئت مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان طلا، جواهر، نقره و سنگ های قیمتی ایران و رئیس دوره ای کارگروه های آموزش تراش تخصصی سنگ های قیمتی و نیمه قیتی و همچنین هنر، صنعت و صنایع دستی، مدیر و موسس آکادمی و گالری برند ریتا در وبینار تخصصی سیر تاریخی تحولات صنعت جواهرات در مقیاس جهانی از تاریخچه زیورآلات و جواهرات گزارشی علمی از سیر تحولات این هنر صنعت جهان را به سمع و نظر شرکت کنندگان رساند.
بر طبق گفته های ایشان جواهرات بسیار کمی تا قبل از قرن ۱۸ میلادی ساخته شده که قابل بررسی و ارزیابی باشند. بهترین نمونه‌های آنها احتمالاً مربوط به مصر باستان است که بیشتر از ترکیب و طراحی جواهرات با طلا و نگین های فیروزه و لاجورد و عقیق بوده اند.
این موضوع مهارت بالای طلاسازان مصر باستان را در پالایش، نورد، پرداخت و جوشکاری و شاید طراحی سنگ ها با استفاده از سنگ سیلیس، نظیر روش مشابه در چین باستان بیان می‌کند. رومی ها بیشتر در صیقل کاری سنگ ها پیشرفته بودند تا در ساخت جواهرات.قرون وسطی بدون شک صنعت طلاسازی و سنگ تراشی دوران تاریکی را سپری سپری کرده است به طوریکه در سبک گوتیک فقط شاهد ساخت سنجاق، سگک کمربند و انگشتری بوده‌ایم.
مي توان گفت قدمت زيور آلات برابر با خود انسان است. از زماني كه انسان كهن خود با طبيعت پيرامون خود دست و پنجه نرم مي كرد و براي گذران زندگي خوراك، پوشاك و ديگر مايحتاج فراهم مي آورد، درك زيبايي شناسي نيز همراه با تجربيات روزمره در آن شكل گرفت.
این عضو مؤسسه توسعه هنرهای تجسمی معاصرکشور می گوید: ایران از لحاظ جغرافیایی بر روی کمربند معدنی جهان قرار دارد و از ذخائر عظیم فلزات و کانی های با ارزش برخوردار است. همین موضوع از نظر تاریخی موجبات گسترش دانش و صنعت فلز کاری از ایران به سایر مناطق جهان را فراهم ساخته، به طوری که ساکنین مصر، بابل، هند و جیحون با تمام پیشرفت هایی که در عصر خود داشتند نتوانستند در این زمینه بر ایرانیان پیشی بگیرند. صنعت طلا و جواهر و ساخت و تولید زیور آلات و مصنوعات فلزات قیمتی ایران در این رابطه سرآمد کشورهای جهان است.
از سوی دیگر عشایر ایران در یک روند نسل به نسل به ساخت زیورآلات خود اشتغال دارند که این بخش یکی از آثار ناملموس فرهنگی کشور به شمار می رود که نیازمند توجه ویژه دست اندرکاران می باشد.
نیک فرجام با بین اینکه آثار هنری بسیار ارزشمند و گرانبهائی که امروزه موزه های معتبر داخلی و خارجی و مجموعه های خصوصی کلکسیونر های معروف دنیا را در سراسر جهان زینت بخشیده است، بیان گر این حقیقت می باشد که طلاسازان و جواهرسازان ایرانی در ادوار مختلف تاریخی چه پیش از اسلام و چه بعد از آن در ساختن اشیاء تزئینی و زیور آلات گرانبها، از مهارت خارق العاده ای برخوردار بوده اند افزود: امروزه هر بیننده ای که آنها را در موزه های معروف بین المللی مشاهده می نماید، خلاقیت و توانمندی حیرت برانگیز سازندگان ایرانی این اشیاء را تحسین می کند. مجسمه مشهور بز بال دار، جام طلای افسانه زندگی، جام طلای مارلیک و ده ها اثر تاریخی دیگر اصیل ترین اسناد تاریخ فرهنگی و هنری صنعت گران ایرانی در گذرگاه زمان و کارنامه درخشان پیشینیان ما به شمار می روند.
نیک فرجام اذعان دارد : یکی از قدیمی و کهن ترین صنایع دنیا را صنعت اکتشافات و یافتن سنگ ها و جواهرات گران قیمت می دانند. از دیرباز افراد زیادی در دنیا بودند که در این حوزه فعالیت می کردند و برای امرار معاش به این حوزه پرسود و ارزشمند مشغول بودند. این صنعت جهانی همراه با دگرگونی های فناورانه تغییر کرد و روش های نوینی برای این کار انتخاب شد.
این فناوری ها به ابزاری موثر در توسعه صنعت اکتشاف جواهرات و سنگ های قیمتی بدل شده اند و چند سالی است این حوزه فناورانه با گسترش شیوه های نوین اکتشاف مورد توجه ویژه قرار گرفته است و نهادهای دولتی و بخش خصوصی دست به دست هم داده اند تا نقشی اثرگذار در توسعه آن داشته باشند.
وی ادامه می دهد:تلفیق صنایع دستی با گوهرسنگ سنگ ها،اتفاقات جدیدی را در این عرصه رقم زده است و امید آن هست که با برند سازی این حوزه بتوانیم شاهد افزایش کیفیت و چشم نوازی صنایع دستی روستایی وتوسعه بازار صادرات باشیم.
نیک فرجام با اشاره به برندسازی صنعت جواهرات گفت: استفاده از روش های نوین برای تبلیغات، بازاریابی و کارآفرینی در جواهرات مسیری مطمئن برای معرفی محصولات با کیفیت ایرانی و گذر از تنگناها و مشکلات فعالان این حوزه است.
او تاکید کرد: بسیاری از سنگهای قیمتی چه در ایران و چه در نقاط دیگر دنیا هنگامی که استخراج می شوند کیفیت لازم را ندارند. گاهی ممکن است رنگ آنها جذاب نباشد و گاهی هم سطح آنها ترک داشته باشد. استقامت، شفافیت، ناخالصی های نامرغوب و معایب دیگر باعث شده که بشر از دیرباز به فکر بهسازی سنگهای قیمتی با روشهای شیمیایی یا غیر شیمیایی بیوفتد.
محققان همواره در تلاشند تا با روش های نوین بهسازی و دستگاه های پیشرفته، بیشترین بازدهی و ارزش افزوده را برای سنگ به ارمغان بیاورند. از سوی دیگر مشکلات نبود مدیریت و هزینه بالای خرید دستگاه ها در ایران باعث شده تا همه به دنبال روش هایی به نسبت کم هزینه تر باشند.
قابل ذکراست:وقتی صحبت از جواهرات می شود که به عنوان هدیه یا دارای اهمیت خاصی هستند ، بسیاری از مشتریان سلیقه های مختلفی دارند. از طرح های جسورانه گرفته تا سبک های ظریف قدیمی، انتخاب های زیادی برای مردم وجود دارد. اغلب ، مردم می خواهند جواهر به صورت تک قطعه ساخته شود، و CAD می تواند در این زمینه کمک کند. طراحی به کمک رایانه (CAD) به یکی از ویژگی های اصلی طراحی و ساخت جواهرات کنار گذاشته شده تبدیل شده است. در این نوع طراحی از رایانه ها برای ایجاد و اصلاح یک طرح قبل از شروع تولید استفاده می کند. این تکنولوژی می تواند مدل های دقیق 2D و 3D و همچنین تصاویر فنی تولید کند. تصاویر فنی تولید شده به مشتری این امکان را می دهد تا محصول مورد نظر خود را از زوایای مختلف و در قالب واقعی مشاهده کند. این بدان معنی است که قبل از ایجاد جواهرات می توان هرگونه تغییر در قطعه را ایجاد کرد و در صورت تغییر ذهن مشتری، از هدر رفتن جواهرات ،فلزات و منابع جلوگیری کرد.
موسس این برند صاحب روشی جدید در تولید جواهرات و زیور آلات است که با حجم دهی و برش سنگ های قمیتی ایده ای نو در این صنعت را به جهانیان مخابره می کند. این روش به نام وی ثبت ملی شده است .
شایان ذکر است ، این وبینار به صورت مجازی از طریق اسکای روم در سایت جشنواره بین المللی صنایع دستی ایران برگزار گردید.